Foto 1: Alexis Blake, Inleiding installatie en performance serie 'Crack, Nerve, Boogie, Swerve', tijdens Opening No You Won't Be naming No Buildings after Me, fotografie Brand New Guys. Foto 2-5: Opening No You Won't Be Naming No Buildings after Me, fotografie Aad Hoogendoorn.
Kader Attia, Kristina Benjocki, Marcel van den Berg, Alexis Blake, Aslan Gaisumov, Quinsy Gario & Glenda Martinus, Yoeri Guépin, Gert-Jan Kocken, Dana Lixenberg, Taus Makhacheva, Uriel Orlow, Pieter Paul Pothoven, Bert Scholten, Aimée Zito Lema, en gastcurator Vincent van Velsen.
“No you won’t be naming no buildings after me
To go down dilapidated
No you won’t be naming no buildings after me
My name will be misstated, surely”
– Erykah Badu
Monumenten, straatnamen en nationale feestdagen zijn de officiële vormen om een persoon of gebeurtenis te herdenken. De publieke ruimte fungeert daarmee als een fysiek openbaar archief. Maar herinnering en waardering manifesteren zich ook op andere manieren – zeker als het gaat om personen en geschiedenissen die niet vanzelfsprekend in het publieke domein worden gerepresenteerd.
No You Won’t Be Naming No Buildings After Me bevroeg onze fysieke vormen van herinnering, en vestigde de aandacht op andere manieren om herinneringen door te geven, of om gebeurtenissen aan de vergetelheid of ontkenning te onttrekken.
De betrokken kunstenaars traceerden hoe beweging, dans, muziek, taal, textiel, visuele documenten en materiële sporen intieme getuigen kunnen zijn van geschiedenissen van kwetsbaarheid, maar ook van weerbaarheid. Het lichaam heeft daarbij een centrale rol — als drager van herinneringen en als strijdbaar baken van voortlevende geschiedenissen.
Live events
Deel van de tentoonstelling was een reeks live events, met performances door Alexis Blake en Quinsy Gario & Glenda Martinus, muziekevents met Marcel van den Berg en Morabeza Records, en presentaties door Uriel Orlow en Pieter Paul Pothoven.
Verhalen op Vers Beton
Parallel aan de tentoonstelling verscheen een reeks interviews op Vers Beton. Daarin namen Rotterdammers lezers mee naar plekken in de stad die verbonden zijn met persoonlijke herinneringen en gebeurtenissen die niet mogen worden vergeten.
Kunstenaars in de tentoonstelling
Alexis Blake werkte met breakdance om in te haken op de geschiedenis van empowerment die met hiphopcultuur verbonden is. Met een installatie en performance wilde ze testen hoe ‘breaking’ een geste kan zijn om je vrijheid te claimen. Zij ontwierp een dansvloer en elementen van glas, en nodigde een percussioniste, een zangeres en een groep B-girls uit voor publieke rehearsals en twee performances rondom kwetsbaarheid en kracht: SKETCH ACT ONE en ACT TWO.
Kunstenaar en eigentijds troubadour Bert Scholten bezong in een nieuw geluidskunstwerk vergeten Nederlandse tradities. Het consumeren van een lichaam gemaakt van brood bleek daarin een centrale, steeds veranderende rol te spelen.
Kader Attia’s film ‘Reflecting Memory’ legt een verband tussen fantoompijn en maatschappelijk trauma. Attia wil de geschiedenis repareren, door de wonden zichtbaar te maken die praktijken en patronen van geweld hebben nagelaten.
Aimée Zito Lema onderzocht amen met de Portugese Theatre of the Oppressed Group via theatertechnieken hoe herinneringen van generatie op generatie worden overgedragen. Kunnen we drager worden van de herinneringen van anderen?
Kristina Benjocki observeert hoe naarmate er meer afstand is, soms tegenstrijdige herinneringen en standpunten over de geschiedenis ontstaan. In een nieuw textielwerk zette zij de weeftraditie voort van drie generaties vrouwen uit haar eigen familie. Ieder van hen wist ingrijpende geschiedenissen te overleven.
De veranderlijke perceptie van de geschiedenis vormde ook het onderwerp van een film van Yoeri Guépin. De ruïne van het laatste keizerlijke paleis in China blijkt met terugwerkende kracht onderwerp van officiële en onofficiële herinterpretatie en toe-eigening door diverse ideologische groepen.
Gert Jan Kocken doet minutieus onderzoek naar visuele bronnen van beladen geschiedenissen. Hij maakte een nieuwe versie van zijn kaart van Rotterdam,. Daarvoor monteerde hij uiteenlopende kaarten die in de Tweede Wereldoorlog door betrokken partijen zijn gemaakt tot een complex beeld van de stad in oorlogstijd.
Aslan Gaisumov laat gevonden objecten getuigen van de turbulente geschiedenis van Tsjetsjenië. Zijn installatie van straatnaamborden uit de Sovjettijd getuigde van een strijd die nog steeds voortduurt.
Namen speelden ook een rol in Uriel Orlow’s ‘What Plants Were Called before They Were Given a Name’. Deze geluidsinstallatie fungeert als oraal lexicon van inheemse plantennamen, en herinnert aan de inheemse kennis die door Europese wetenschappelijke en koloniale expedities werd uitgewist.
Krachtige taal speelt een hoofdrol in de schilderingen van Marcel van den Berg. Hij haalt zijn inspiratie uit hiphop, funk, techno, jazz en reggae — muziekgenres waarin een stem wordt gegeven aan ongelijkheid, onrecht en racisme maar ook aan protest en trots.
Pieter Paul Pothoven toonde een deel van zijn langlopend onderzoek naar de motieven achter het activisme van RARA (Revolutionaire Anti-Racistische Actie) in de jaren ’80 en ‘90. In zijn sculpturale installatie vormt een historische façade de sleutel tot een alternatief perspectief.
Fotografe Dana Lixenberg toonde een selectie van haar beroemde project ‘Imperial Courts’. Twintig jaar lang creëerde zij portretten van en met bewoners van Watts, Los Angeles. Lixemberg legde vast hoe zij – tegen stigmatiserende media-aandacht, segregatiepolitiek en gebrek aan alles in – vorm proberen te geven aan hun leven.
Vertrekpunt voor de performance-video van Taus Makhacheva zijn gesprekken met vissers. Ze spraken over het overleven op de Kaspische Zee en hun angst om op zee te verdwijnen. Het werk is tegelijkertijd een kritische spiegel, waarin de interesse van de kunstwereld voor marginale verhalen op pijnlijke wijze wordt geïllustreerd.
Meer lezen? Download hier het tentoonstellingsboekje.
Met dank aan het Mondriaan Fonds en Stichting Stokroos.
Events bij deze tentoonstelling
kunstenaars
Kader Attia, Kristina Benjocki, Marcel van den Berg, Alexis Blake, Aslan Gaisumov, Quinsy Gario & Glenda Martinus, Yoeri Guépin, Gert-Jan Kocken, Dana Lixenberg, Taus Makhacheva, Uriel Orlow, Pieter Paul Pothoven, Bert Scholten, Aimée Zito Lema, en gastcurator Vincent van Velsen.