The Back Room - Esma Yiğitoğlu

Esma Yiğitoğlu (Zincidere, 1944 – Rotterdam, 2009), opgegroeid in een liberaal, intellectueel milieu in Turkije, vertrok op zeventienjarige leeftijd naar Rotterdam om te studeren aan de Academie voor Beeldende Kunsten. Tot haar dood was zij in Rotterdam als beeldend kunstenaar actief en zette zij zich in voor een betere maatschappelijke positie van Turkse Nederlanders.

Yiğitoğlu’s oeuvre bestaat uit sculpturen, tekeningen en schilderijen. In haar vroege werk werd zij geïnspireerd door materieschilders als Antoni Tàpies. Ook de werking van taal, als een tekensysteem dat iemand zowel kan buitensluiten als verleiden, vormt een belangrijk element in haar werk.

De sculpturen die zij vanaf de jaren negentig maakte hebben gestileerde, organische vormen en zijn gemaakt van natuurlijke materialen zoals papierpulp, leem en terracotta. Hoewel haar werk in de eerste plaats abstract is, verwijzen de sculpturen vaak naar archaïsche beelden en architectuur; zo zijn ze te relateren aan de vorm van zogenaamde muska’s (Turkse amuletten) en islamitische graven. Met haar werk wilde Yiğitoğlu de grens verkennen tussen de materiële wereld en een immateriële, geestelijke wereld.

Culturele verschuiving
Yiğitoğlu greep terug op zowel de islamitische en pre-islamitische Turkse cultuur als op de westerse kunsttraditie. Ze stond aan het begin van een ontwikkeling waarvan pas nu de consequenties duidelijk worden. De periode waarin zij werkte was er een van culturele verschuivingen, zowel in de kunstwereld als in Nederland in het algemeen. Door globalisering en migratie ontstond een multiculturele samenleving. Binnen de beeldende kunst werd de dominante westerse beeldtaal langzaamaan genuanceerd en ontstond er aandacht voor andere stemmen.

Turks Cultureel Centrum voor Vrouwen
Naast haar kunstenaarspraktijk speelde Yiğitoğlu in de jaren tachtig een cruciale rol in de emancipatie van Turkse vrouwen in het Rijnmond-gebied door het stichten van een Turks Cultureel Centrum voor Vrouwen. Yiğitoğlu bestreed het analfabetisme onder Turkse vrouwen zodat die gemakkelijker hun weg konden vinden in de Nederlandse samenleving. Voor gemeentelijke instellingen ontwikkelde ze diverse tentoonstellingen over de Turkse cultuur. Enerzijds kregen wat toen ‘gastarbeiders’ heetten hierdoor een gezicht, anderzijds werd deze groep gestimuleerd om met behoud van eigen identiteit zich een plaats in Nederland te verwerven.