Rutger Bregman, Jan van Adrichem, Omar Muñoz Cremers, Siebe Thissen, Hans van Houwelingen, Sacha Bronwasser, Observatorium, Hans Abelman, Ida Jager, Marco Jongeneel, Atelier van Lieshout, Kamiel Verschuren, Co Westerik, Lon Pennock, erven Héman, Sarah van Sonsbeeck, Saskia Noor van Imhoff, Witte van Hulzen en Sander Breure, Lilith Ronner van Hooijdonk, The Force of Freedom, Yasser Ballemans

In een stad als Rotterdam werden in een halve eeuw meer dan duizend werken van bekende en minder bekende, internationale en lokale, dode en levende kunstenaars aan de straat toegevoegd. Aangevoerd door topwerken als ‘De Verwoeste Stad’ (Ossip Zadkine), ‘Santa Claus’ (Paul McCarthy) en het werk van Naum Gabo is het een tot de verbeelding sprekend beeldenbestand. Maar het is ook een verzameling die piept en kraakt, en waarvan vele werken ouderdomsgebreken vertonen. Hoeveel is genoeg? Welk kunstwerk moet bewaard en onderhouden worden en waarom? En wat doen we met de afvallers?

Ontzamelen
CBK Rotterdam maakt met de programma’s BKOR en SIR (Beeldende Kunst Openbare Ruimte Rotterdam en Sculpture International Rotterdam) beleid voor kunst in de publieke ruimte. BKOR zorgt voor de enorme collectie van met name Rotterdamse werken. SIR zorgt voor de collectie internationale werken. Less is More, More or Less haakte in op de opdracht van de Gemeente Rotterdam aan BKOR om voor de Rotterdamse collectie een ontzamelingsplan te ontwikkelen.

Verzamelen betekent ordenen, samenhang aanbrengen in de veelheid der dingen, structuur aanbrengen in de chaos der verschijnselen. Kortom, verzamelen is een kernprincipe van de Verlichting: noties als wetenschappelijke en artistieke vooruitgang zijn onlosmakelijk verbonden geweest met de praktijk van het verzamelen. Maar nu zijn we in de eeuw van het ontzamelen aanbeland. Is het hoofdstuk van de vooruitgang daarmee afgesloten? Weten we nu wel genoeg? Wat betekent verzamelen nog in de 21ste eeuw?

Case Studies
In TENT gaven jonge kunstenaars geven met concrete voorstellen hun visie op ideeën over ontzamelen, verzamelen en ordenen en begrippen als afwezigheid en immaterialiteit.

The Force of Freedom (Micha Prinsen en Roel Roscam Abbing) maakt in hun werk veel gebruik van nieuwe technologieën en social media strategieën om daar vervolgens kritisch op te reflecteren.

lees meer

Sarah van Sonsbeeck onderzoekt de wijze waarop de mens zonder materiële sporen achter te laten of zonder fysieke aanwezigheid, toch aanwezig kan zijn. In een herinnering, een ruimte, of een geluid. Ze vangt stilte in kubussen, verrekent de geluidsoverlast van haar buren in huur, en vertaalt het Nederlandse politieke klimaat in weersgesteldheid.

Saskia Noor van Imhoff heeft belangstelling voor het systematisch vastleggen en classificeren van onze fysieke wereld. Ze opereert bijna als archivaris bij het samenstellen van haar installaties vol fotowerken, objecten en video’s, waarin het onderscheid tussen het uiteindelijke kunstwerk en de objecten uit zicht is geraakt.

Architecten Lilith Ronner van Hooijdonk werken volgens de metamorfose-methode: “een schijnbaar doelloze verandering onder invloed van impulsen uit andere genres – de literatuur, de muziek, de beeldende kunst”. Ruimtes worden performatief, interieurs worden decors en een stedenbouwkundig plan wordt een toneelstuk in drie bedrijven.

Witte van Hulzen en Sander Breure houden de kunstwereld regelmatig een surreële spiegel voor door op grote kunstbeurzen een galeriestand met acteurs te bemannen, compleet met schilderijen van fictieve kunstenaars. Hun werk betrekt zich vaak op het menselijk tekort, en dan met name de gedragscodes, de do’s en don’ts in de kunstwereld.

In monumentale sculpturen zoekt Yasser Ballemans het punt waarop het beeld zich zo autonoom mogelijk manifesteert. Maar Ballemans is ook (mede)organisator van grote alternatieve kunstmanifestaties als de Kunstvlaai. Met projecten als ‘Pek en Veere’ en ‘Inside Out schurk’ schurkt hij zich tegen de beleveniseconomie aan, om deze vervolgens te vervormen.

Ook te zien in TENT waren gefilmde interviews met kunstenaars Co Westerik, Lom Pennock en de erven Gerard Héman over verdwenen, verwijderde en gewijzigde kunstwerken in de openbare ruimte. Wouter Vanstiphout vertelde in een documentaire van SIR over het onlangs tijdelijk verwijderde bakstenen ‘Wall Relief No. I’ van Henry Moore, dat na vier jaar teruggeplaatst zou worden op de oude plek maar in een nieuw gebouw. Wat verandert hierdoor aan de betekenis van dit kunstwerk?

Field trips
Hoe anticiperen kunstenaars en curatoren in de alledaagse praktijk op het vraagstuk van verzamelen en ontzamelen? Een reeks field trips door Rotterdam nam publiek langs uitzonderlijke praktijkvoorbeelden.

Kunstenaarsgroep Observatorium gaf onder de fly-over van het Kleinpolderplein verweesde sculpturen een nieuwe plek op sokkels. Een beeldenpark met kunst uit de vorige eeuw dat helpt om het geheugen van de stad intact te houden.

Publiciste Ida Jager bezocht het voormalig Stationspostkantoor. De opbouw is typerend voor de wederopbouwarchitectuur van de gebroeders Kraaijvanger. De gebouw-gebonden kunstwerken verwijzen naar het idee van vooruitgang, groei en optimisme.

In het Vierhavengebied stond Joep van Lieshout op het punt op dit voormalige fabrieksterrein zijn AVL-Mundo te openen met de beeldententoonstelling Territory.

Oud-hoofd Internationale Beeldencollectie Rotterdam Hans Abelman wandelde langs de museale topwerken in de openbare ruimte.

In 2001 kregen de ontwerpers van 75B de opdracht om een skatepark te ontwerpen aan de Westblaak. Skater en grafisch vormgever Marco Jongeneel liet zien waarom hij denkt dat Skatepark Westblaak inmiddels een gedateerde verzameling objecten is en ontzameld zou moeten worden.

Kunstenaar Kamiel Verschuren redde ornamenten van kunstenaar Gerard Héman die ooit het oude theater Zuidplein van architect Van Ravensteijn sierden van de sloop en gaf ze een nieuwe plek in het Zuiderpark: De Schouwplaats.

kunstenaars

Rutger Bregman, Jan van Adrichem, Omar Muñoz Cremers, Siebe Thissen, Hans van Houwelingen, Sacha Bronwasser, Observatorium, Hans Abelman, Ida Jager, Marco Jongeneel, Atelier van Lieshout, Kamiel Verschuren, Co Westerik, Lon Pennock, erven Héman, Sarah van Sonsbeeck, Saskia Noor van Imhoff, Witte van Hulzen en Sander Breure, Lilith Ronner van Hooijdonk, The Force of Freedom, Yasser Ballemans