Between the Map and the Territory

In zijn boek gebruikt Houellebecq de fictionele levensloop van een succesvolle kunstenaar als raamwerk voor een serie essayistische observaties over het failliet van het kapitalistisch systeem en het verval van het modernisme. Ook in de werkelijkheid van de Twenty-teens doen steeds meer schrijvers en theoretici een poging om voorbij het modernisme te denken. Maar hoe kunnen die pogingen het verschil maken wanneer De Kaart niet Het Gebied is en de relatie tussen woorden en werkelijkheid een onmogelijke is? Between the Map and the Territory manifesteerde zich als een raamvertelling voor een aantal kunstenaars die op een essayistische manier vertellen over onze complexe verhouding tot modernisme, kapitalisme en burgerschap in de hedendaagse stad.

Bik Van der Pol zijn boegbeelden van een kunstenaarschap dat verder gaat dan alleen de tentoonstellingsruimte. In symposia, lesprogramma’s, tentoonstellingsconcepten en essays manifesteert zich de maatschappelijke betekenis van hun kunst. In TENT plaatsten ze een monumentaal scorebord met letterplaten waar steeds nieuwe zinnen mee worden gemaakt. Op het bord werden door assistenten doorlopend nieuwe stellingen, uitspraken en citaten gespeld. De overvloed aan teksten activeerde het denken van de toeschouwer en was daarmee ook een pleidooi voor taal als belangrijke vorm van kapitaal in de hedendaagse kenniseconomie.

Het werk van Karin Hueber bestaat uit installaties van architectonische elementen die lijken te wachten tot ze gebruikt worden, als decorstukken voor een voorstelling, als attributen voor een performance. Elementen worden gebogen, gevouwen, verdubbeld, omgekeerd of uitvergroot. De verschillen en overeenkomsten tussen de taal van de architectuur en de taal van sculptuur geven haar precieze composities gestalte, met een ontregelend effect op de fysieke en mentale beleving van een ruimte.

Maaike Gouwenberg en Joris Lindhout onderzochten gotiek als culturele strategie. Tijdens een road trip door het zuiden van de Verenigde Staten gingen ze op zoek naar Southern Gothic; Brazilian Gothic was het doel van hun verblijf in Brazilië, het land waar architect Oscar Niemeyer een held en het modernisme bijna heilig is. Gouwenberg en Lindhout richtten zich op een alternatieve held: het duistere personage Zé do Caixao (vrij vertaald: Jan van de Grafkist), alter ego van regisseur José Mojica Marins. Gouwenberg en Lindhout creëerden voor dit personage als tijdelijke habitat een ‘locus amoenus’  — oorspronkelijk een literaire term die verwijst naar een plek in het groen zonder regels.

Het idee van een gemeenschappelijke stedelijke ruimte staat centraal in het werk van Anna Okrasko. Ze probeert kwesties die samenhangen met migratie, woningbouw en herontwikkeling filmisch aan de orde te stellen. In haar fictionele documentaires verwerkt ze vaak verschillende filmgenres en verwijzingen naar filmmakers, zoals in Justus Story, een storyboard over het modernistische Rijksmonument Van Effencomplex in Rotterdam, waar bewoners vanwege restauratie waren verhuisd. Okrasko transformeerde het huizenblok tot een verrassend passende setting voor een Robin Hood-achtig verhaal.