Cor Dera, Reineke Otten, Özlem Altin, Marjolijn Dijkman, Sjoerd Westbroek, Radboud Mens, Jeroen van Broekhuizen, Kim Bouvy
De tentoonstelling haakte in op de belangstelling voor het documenteren en archiveren in de beeldende kunst. In het tijdperk van Wikipedia en Web 2.0 technologieën is de toegang tot bronnenmateriaal vrijwel ongelimiteerd geworden en fungeert het internet als het archief der archieven. Hoe die onmetelijke hoeveelheid informatie te bezweren?
De kunstenaars in Source Material hanteren een onorthodoxe manier van ontsluiten, van ‘weten’, waarin het verlangen naar orde en overzichtelijkheid te herleiden is tot een passie om de wereld te begrijpen. Omringd door een overvloed aan beelden maken ze voor hun werk gebruik van databases, encyclopedieën of leggen zelf een beeldbank aan. De traditionele betekenis en hiërarchie van de beelden wordt ondergeschikt gemaakt aan een nieuwe logica, aan een subversieve en narratieve manier van de wereld in beeld brengen.
Cor Dera wil onze perceptie van de natuur op een kritische manier beïnvloeden. Hij meent dat we door onze technische kennis en methoden als genetische manipulatie de oorspronkelijke natuur bedreigen en de natuurlijke ontwikkeling buiten spel zetten. Hij verzamelt dieren- en plantenfoto’s uit boeken, tijdschriften, gidsen of van stockbureaus en fotografeert zelf. Hij rangschikt de natuurfotografie in nieuwe esthetische ordeningen. Door herhaling van de afbeelding en het vergroten of verkleinen wordt de raadselachtige pracht van patronen en kleuren van dieren en bloemen benadrukt. In zijn beeldreeksen krijgt de gefotografeerde natuur een nieuwe vorm, parallel aan de natuur die we niet meer of slecht kennen.
Reineke Otten presenteerde 42 World Skin Color Maps, waarin ze de huidskleuren van de wereldbevolking in kaart brengt. Met behulp van het World Fact Book, gegevens van internet, interviews met dermatologen, onderzoeken van cosmetische bedrijven, duizenden afbeeldingen en vooral haar eigen intuïtie rubriceerde ze de kleuren. De wereldkaart werd niet het uitgangspunt voor de inventarisatie; Otten koos een abstract systeem, waarin een aantal rijen stippen van één kleurfamilie per land verkleurt van licht tot donker. Elke kaart heeft hiermee meer het karakter van een staalkaart van mogelijkheden dan van het vastleggen van typen.
In het werk van Özlem Altin ligt een poëtisch commentaar besloten op onze huidige beeldcultuur. Hoe beïnvloeden beelden de geschiedenis, en hoe kan een kunstenaar deze beelden integreren in een eigen verhaal? Altin kiest vaak afbeeldingen uit tijdschriften, boeken en ander gevonden fotomateriaal als basis. De kwetsbaarheid van het menselijk lichaam staat centraal. Haar collages en boekprojecten laten afbeeldingen zien van personen die symptomen van uitputting vertonen, naast foto’s van geestverschijningen die langzaam in het beeld lijken op te lossen.
Marjolijn Dijkman werkt sinds 2005 aan Theatrum Orbis Terrarum, een beeldbank waarin ze haar foto’s verzamelt en rangschikt in categorieën. Zo bevat de categorie Gestures onderwerpen als Abandon, Abuse en Accomodate en vertelt Speculations over tijd en het verleden. De foto’s maakt ze tijdens wandelingen, residencies of op reis, zonder op zoek te zijn naar ordening. Die komt pas later. In TENT projecteerde ze onder meer een zeven uur durend overzicht. De titel is ontleend aan de eerste wereldatlas door cartograaf Ortelius (1527-1598).
De fotografie en teksten van Kim Bouvy beschouwen de ‘condition urbaine’: ze richten zich op de invloed van beelden van onze stedelijke omgeving op ons beeld van de stedelijke omgeving. Voor Phantom City gebruikte ze bronnen als archieffoto’s, krantenknipsels, promotiemateriaal, ansichtkaarten en haar eigen architectuurfoto’s van Rotterdam. Uit dit materiaal construeerde ze een fictief verhaal over een stad die niemand kent, maar die iedereen denkt te herkennen. Phantom City. A Photo Novel werd ook als boek gepubliceerd.
Om zichzelf te dwingen tot een andere manier van werken besloot Sjoerd Westbroek in 2008 bestaande tekeningen te kopiëren. Hij gebruikte een catalogus van 145 Duitse tekeningen uit de 18e en 19e eeuw, en tekende de afbeeldingen minutieus na. Daarnaast werden hulpmiddelen zoals de camera lucida de basis voor zijn tekeningen. Zijn installatie A New Method bestaat uit projectieapparatuur en een gekopieerde afbeeldingen van verschillende mathematische figuren. De installatie is een eerbetoon aan het werk van Marcel Broodthaers (1924-1976), waarin het samenkomen van de betekenis van woorden en objecten leidt tot een nieuw artistiek betekenissysteem.
Geluidskunstenaar Radboud Mens geldt als een van de kopstukken binnen de Nederlandse Noise-scene. In zijn performances zijn de fysieke effecten van het geluid op het lichaam belangrijke elementen. Al jaren verzamelt hij LP’s met noise-muziek die hij als referentiemateriaal voor zijn werk gebruikt. Voor de eerste keer maakt hij zijn unieke archief openbaar en presenteert hij een selectie LP’s in een Noise-jukebox.
Jeroen van Broekhuizen legde tien jaar dagelijks op foto vast wat er op televisie te zien is. In zijn huiskamer staat een analoge camera voor zijn televisie opgesteld. Broekhuizen wacht op het juiste moment en drukt dan af. Iedere foto krijgt een nummer, dat bestaat uit het tijdstip, de datum en het jaartal. In chronologische volgorde bedekt een groot aantal foto’s zijn huiskamermuur, andere bewaart hij in mappen. Ze geven een tamelijk nauwkeurig beeld van de televisiegeschiedenis.
kunstenaars
Cor Dera, Reineke Otten, Özlem Altin, Marjolijn Dijkman, Sjoerd Westbroek, Radboud Mens, Jeroen van Broekhuizen, Kim Bouvy